قلعه پالنگان در 800 متری جنوب شرقی روستای پالنگان، از توابع شهرستان کامیاران قرار دارد و در نزديکی چشمههای شيخ علاالدين، شيخ خاتون و شيخ عمر بر بلندای کوه واقع شده است.
اثر در تاریخ 11 مرداد 1384، با شماره ثبت 12675 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
روستای پالنگان(ماسوله کردستان) در مرز استان کردستان و کرمانشاه ,در ابتدای منطقه اورامان و در 57 کیلومتری شهرستان کامیاران واقع شده است.
روستای پالنگان در منطقهای کوهستانی و در دامنهی ارتفاعات شاهو جای گرفته است. جنوب غربی این روستا را کوههای کل و سرلو و جنوب شرقی آن را گردنه زمان گريوه احاطه کرده است.
(گفته میشود که در گذشته در کوههای این منطقه پلنگ زندگی میکرده است و به همین علت مردمان محلی به آن پلنگان(پالنگان) میگویند. پال در زبان کردی به معنی تکیه گاه است.)
در این روستا بیش از 20 چشمه وجود دارد که هشت چشمه دائمی و بقیه فصلی هستند و چشمههای سيد علاالدين، خاتون و شيته كه در باغ شيخ عمر قرار گرفتهاند از جمله آنها است. چشمههای پالنگان به داخل رودخانههای سیروان و تنگی ور میریزند و بسیار گوارا و خوش طعم بوده و دارای املاح معدنیاند .
در 10 كيلومتری شمال غربی پالنگان و در دامنه كوههای روستای گواز، چشمههای آب معدنی وجود دارد، رنگ آب خروجی چشمه شيری رنگ است كه نشاندهنده وجود مواد آهنی و گوگردی است. آبهای گوگردی برای نوشيدن و برطرف كردن برخی بيماریهای پوستی، بيماریهای مجاری تنفسی، رماتيسمی و بيماریهای جلدی مفيد هستند.
در پالنگان رودخانه سیروان در شمال و رودخانه تنگی ور که شاخهای از سیروان است در میان روستا جریان دارند. رودخانه سيروان مهمترین رود کردستان است که از به هم پيوستن تمامی رودهای بخش جنوبی غربی، غرب و مرکز استان، مانند رودخانههای قشلاق، گاو رود و گردلان، ایجاد شده است.
آبشار تنگی ور در نزدیکی شهر کامیاران واقع شده و از کوه شاهو سرچشمه می گیرد.
چشمه گواز در فاصله 50 کیلومتری شهر کامیاران و 10 کیلومتری روستای پالنگان، در استان کردستان واقع شده است.رنگ شیری آب این چشمه هنگام خروج، نشان از وجود مواد آهنی و گوگردی در آن است. از آب این چشمه، برای درمان برخی از بیماریها مانند بیماریهای مجاری تنفسی، رماتیسم و امراض جلدی استفاده میکنند.
منطقه حفاظتشده کوسالان و شاهو با بیش از 57 هزار هکتار, در حد فاصل شهرهای سروآباد، مریوان و کامیاران در استان کردستان واقع شده و هممرز با کردستان عراق است. همچنین بخشی از این منطقه در استان کرمانشاه واقع شده است.
تاکنون در این منطقه 117 گونه پرنده، 23 گونه پستاندار، 17 گونه خزنده و 242 گونه گیاهی شناسایی شده اند که از جمله برخی از آنها میتوان به سیاهگوش، کل و بز، خرس قهوهای، پلنگ، کرکس، هما و عقاب طلائی اشاره کرد. مهمترین پوشش گیاهی حاضر نیز در این ناحیه جنگلهای بلوط هستند.
سنگ نبشته اورامان(کتیبه تنگی ور,سنگ نبشته میخی اورامانات) در بین روستاهای تنگی ور و یوزیدر، بر فراز کوه زینانه و در 45 کیلومتری شهرستان کامیاران قرار دارد . در این مکان علاوه بر کتیبه، نقش برجستهای دیده میشود. برخی تصویر نقش برجسته را متعلق به سارگون دوم و کتیبه را نیز متعلق به وی میدانند.
کتیبه زینانه اولین بار در سال 1347 توسط یک هیئت باستانشناسی به سرپرستی علی اکبر سرفراز مورد بررسی قرار گرفت. وی قدمت کتیبه را به هزاره دوم و اوایل هزاره اول قبل از میلاد و مربوط به امپراتوری آشور دانست.
این نقش برجسته در تاقنمایی به ارتفاع 120 , پهنای 170 و عمق 35 سانتیمتری,در سال 706 پیش از میلاد حجاری شده است. درون تاقنما نقش برجسته یک انسان به چشم میخورد که 150 سانتیمتر طول و 35 سانتیمتر عرض دارد. نقش انسانی اثر بهصورت نیمرخ در لباس شاهی است که کلاهی استوانهای بر سر و شلاقی در دست دارد. پای راست آن در جلو و پای چپ در عقب قرار گرفته و دست راستش به طرف بالا بلند شده است. دست چپ نیز روی شکم قرار داده شده است.
کتیبه به زبان آشوری باستان و خط میخی نگاشته شده است، ابعادی معادل 120 در 120 سانتیمتر دارد و دربر گیرنده 50 سطر است. در متن کتیبه، پس از ستایش خدایان آشوری مثل مردوخ، نابو، سین، شمش و ایشتار، به شرح پیروزیهای آشوریان پرداخته میشود و در ادامه به نقاط مختلف شهرها، روستاها و مناطقی که در این جنگ تصرف و ویران شدند، اشاره میشود.