گل سرسبد سوغات کرمانشاه، نان برنجی است.
نان برنجی از ترکیب آرد برنج مرغوب، هل، زرده تخممرغ، گلاب، خرفه، نمک و زعفران درست میشود.
یکی دیگر از سوغات کرمانشاه شیرینی کاک است که آن را میتوان جزئی از میراث معنوی ایران به حساب آورد.
این شیرینی شباهت زیادی به یوخه شیراز دارد؛ با این تفاوت که در کاک کرمانشاه، سنتهای این شهر، چاشنی عطر و طعم دلپذیر آن شده است.
شیرینی کاک ترکیبی از چند لایه نازک خمیر آغشته به هل یا گلاب است که روی آن را با بادام، پسته، نارگیل یا پودر قند تزیین میکنند.
از خوشمزهترین و مقویترین سوغاتی های کرمانشاه، نان خرمایی این شهر است که در گویش محلی با نام نان خانقی شناخته میشود.
خرما، گردو، گلاب، روغن حیوانی و آرد گندم از اصلیترین مواد اولیه این شیرینی مغذی هستند.
کرمانشاهیهای باذوق، این شیرینی را گاهی بهصورت بیضی، گاهی بهشکل گل چندبرگ و گاهی هم بهحالت گرد قالب میزنند.
یکی از معروفترین شیرینیهای شهر کرمانشاه که در پخت آن از روغن اصیل کرمانشاهی استفاده میشود، نان شکری است.
نمک، شکر، آرد گندم، تخممرغ و وانیل نیز از دیگر مواد تشکیلدهنده نان شکری هستند.
نان برساق یکی دیگر از معروفترین سوغات کرمانشاه است که مردمان این شهر از آن بهعنوان بهترین نان محلی این منطقه یاد میکنند.
برای پخت این نوع نان محلی، ابتدا شیر، شکر، تخممرغ، آرد، نمک، زردچوبه و روغن حیوانی را با هم ترکیب و سپس ترکیب آنها را در روغن سرخ میکنند.
یکی از ناشناختهترین سوغات کرمانشاه که نام آن را شاید کمتر شنیده باشید، شیرینی بژی است.
در پخت این شیرینی از آرد، روغن محلی، شکر، وانیل، شیر، زردچوبه، گلاب و پودر رازیانه استفاده میکنند.
قاووت یکی دیگر از سوغات شهرستان کرمانشاه است.
این خوراکی ترکیب پودرمانندی از زنجبیل، هل، میخک، پودر قند، جوز هندی، تخم کتان، تخم کاهو، تخم گشنیز، بادام، پسته، گردو، رازیانه و آرد نخودچی است.
گرانبهاترین سوغات کرمانشاه، روغن حیوانی کرمانشاهی است.
این روغن در بین محلیها به رون دان معروف است.
این سوغاتی خوشعطر، محصول جداسازی روغن از شیر گاو یا گوسفند است که تنها از دستان توانمند و هنرمند بومیان این شهر برمیآید.
یکی از بهترین و چشمنوازترین سوغات کرمانشاه گیوه این شهر است.
۵ مدل معروف از گیوههای کرمانشاه وجود دارند که با نامهای گیوه تخت چرمی، گیوه تخت آجیده، گیوه تخت لاستیکی، گیوه زیرپارچهای و گیوه رویه ابریشمی شناخته میشوند. گیوهها شامل دو بخش کفی و رویی هستند که کفی آنها از چرم گاومیش و رویی آنها از نخ خالص ابریشم است.
نودشه یکی از شهرهای استان کرمانشاه است که برای نخستینبار، هنر گیوهبافی را به ثبت جهانی رساند.
محصولات موجبافی را میتوان از دیگر سوغاتی های کرمانشاه معرفی کرد.
محصولات این هنر در کرمانشاه، پارچهای با طرحهای هندسی رنگارنگ هستند که از پشم گوسفند تولید میشوند.
آنچه موجب جذابیت این هنر زیبا شده، موجهایی رنگینکمانی است که قطعا دیدن آنها، برای هر بینندهای جذاب است.
بهترین طرحهایی را هم که در موجبافی میتوانید مشاهده کنید، طرح کشکولی، شطرنجی، سیاهوسفید، چهارخانه، برمالی و تخت قرمز است.
یکی دیگر از نابترین سوغات کرمانشاه، محصولات گلیمبافی هستند که شهرتی جهانی پیدا کردهاند.
مرکز تولید این هنر در کرمانشاه شهر هرسین است که نمونه گلیمبافیهای آن را میتوان در بهترین موزههای جهان مشاهده کرد.
این هنر در شهرهای دیگری همچون گیلان غرب، ریجاب و جوانرود هم رواج دارد؛ اما همه مردم دنیا، گلیم کرمانشاه را با هرسین آن میشناسند.
از نقوش معروف گلیمبافی هم میتوان به نقوش ترکیبی درخت و لانه گنجشک، مار، مرغابی، عروسک، خطوط عمودی، افقی، نقش قرقره راهراه، پنجه گربه، قیچی قاچ خربزه، گل مشرفی، گل ترمه و سوزنی و نقوش چشمه نظامی اشاره کرد.
جاجیم از خانواده گلیم است و مشابه گلیمبافی، از پشم گوسفند تولید میشود.
با این تفاوت که از گلیم بهعنوان زیرانداز و از جاجیم بهعنوان رواندازی بسیار گرم استفاده میکنند. تفاوت دیگری را هم میتوان بین گلیم و جاجیم متصور شد و آن، طرز بافت این دو است. جاجیم را غالبا در ابزاری چهارتخته میبافند. سپس چهارگوشه آن را به هم وصل میکنند و از آن، بالاپوشی گرم میسازند. احتمالا بهترین جایی که در آن، میتوانید مرغوبترین جاجیم کرمانشاه را پیدا کنید، منطقهای بهنام اورامانات و ثلاث باباجانی است.
از دیگر سوغات کرمانشاه، محصولات نمدمالی هستند که از این هنر، میتوان بهعنوان قدیمیترین هنر این شهر یاد کرد.
نمدهای بافتهشده در کرمانشاه، غالبا در دو رنگ سیاه و سفید تولید میشوند. بااینحال، از رنگهای دیگر همچون قرمز، سبز، پرتقالی و بنفش نیز برای تزیین نمدها استفاده میکنند.
محصولات ارغوانبافی هم از دیگر سوغات کرمانشاه هستند که شاید آنها را با نام محصولات سبدشناسی نیز بشناسید.
از آنجایی که هنرمندان کرمانشاه در سبدبافی از شاخههای محکم و تنومند درخت ارغوان استفاده میکنند، به آن ارغوانبافی هم میگویند.
بهترین روستایی هم که در آن، میتوانید شاهد هنرنماییهای زنان در سبدبافی باشید، روستای داریان از توابع شهرستان پاوه است.
قلمزنی از دیگر هنرهای چشمنواز کرمانشاهی است.
از قلمزنان مشهور کرمانشاه می توان به نام استاد علی اکبرعینالقضایی اشاره کرد.
از بومیترین و خاصترین سوغات کرمانشاه محصولات چیغبافی است.
چیغها حصیرهای تزیینشده به نقوش رنگارنگی هستند که از آنها برای محافظت از سیاهچادرها استفاده میشود.
نی و نخ، دو عنصر اولیه در تولید چیغها هستند که بافت آنها به یکدیگر، نیازمند صبر و حوصله زیادی است.
از دیگر صنایع دستی کرمانشاه می توان به هنر قالی بافی اشاره کرد.
از جمله نقوش محلی قالیبافی در کرمانشاه، میتوان به معینی، سماوری، دارگل، عبداللهی، کیونانی، اکبرآبادی و حسینیآبادی اشاره کرد.
این نقوش محلی از پرطرفدارترین نقوش در بین مردم کرمانشاه هستند؛ با اینحال، محبوبیت هیچکدام به پای نقش بازوبندی، مهمترین نقش در قالیبافی کرمانشاه نمیرسد.
در حال حاضر، بیشترین روستاهایی که هنر قالیبافی را مثل روز اول زنده نگه داشتهاند، روستای سنقر، دینور، بیستون، کنگاور و صحنه هستند.
چرمسازی از هنرهای اصیل و زیبای شهر کرمانشاه است.
آبزدن پوست، آهکزدن و عورامکاری، متورمکردن، نمکپاشیدن، مازوکاری، کاشیکاری، رنگریزی و صیقلزنی، تنها چکیدهای از پروسه سخت و دشوار تولید چرم در کرمانشاه است.
ساز و آلات موسیقی از دیگر صنایع دستی شهر کرمانشاه است.
دف و تنبور از جمله سازهای بسیار رایج کرمانشاه هستند که در گویش محلی، به آن تمبره هم گفته میشود.
از دیگر سازهای تولیدشده در کرمانشاه، میتوان به چگور، دیوان و سهتار اشاره کرد که تفاوتهای ظریفی با تنبور دارند.