قلعه مورچه خورت با مساحت 30 هزار متر مربع به صورت یک قلعه خشتی بزرگ در 50 کیلومتری شمال اصفهان، در روستای مورچه خورت قرار دارد. قدمت این قلعه به قرن نهم هجری قمری می رسد.
قلعه مورچه خورت به شکل حصاری مرتفع است. دور تا دور این ارگ هشت برج مستحکم وجود دارد که در گذشته محل دیده بانی بوده و از داخل دو برج اصلی این بنا می توانستند به داخل قلعه وارد شوند. درب های ورودی از چوب هایی به ضخامت 25 سانتیمتر که از ورق های ضخیم فلزی با میخ های آهنی بزرگ به هم متصل شده ساخته شده است.
گذرگاه های اصلی قلعه مثل کوچه هایی پر پیچ و خم، بین دروازه های اصلی از شمال غربی تا جنوب کشیده شده است که این معماری تو در تو شناختن مسیر را برای عابران غیربومی دشوار می کند و در گذشته نیز برای عابران غیر بومی و افراد غیر محلی مسیرهایی دشوار تلقی می شده اند.
از زیبایی های این ارگ وسیع می توان به قوس ها و طاق های خشتی و تزیینات آجری که بر سر دیوارهای قلعه به کار رفته اند، اشاره کرد.
چیدمان فضاهای خدماتی در نوع خود بسیار جالب توجه است. بازار اصلی در کنار حمام های زنانه و مردانه قرار دارد. این حمامها در عمق زمین ساخته شده اند و آب با مهندسی قدیمی از قنات به تون و گرمخانه آنها هدایت می شده است. همچنین فضاهای مذهبی مانند مسجد و حسینیه در اطراف قلعه به چشم می خورند.
روستای سه در 65 کیلومتری مرکز شهرستان شاهین شهر و در سمت شمال شرقی آن واقع شده است.
وجود کاروانسرای عباسی در جاده اصلی منتهی به روستا و کاروانسرای قاجاری در داخل روستا نشان دهنده این است که روستا بر سر راه های مهم و اصلی منطقه قرار داشته است.
وجود رودخانه های غربی روستا و احاطه شدن آن با کوه ها موجب شده است خطه هایی با خصوصیت های مختلف در روستا ایجاد شود. این خطه ها بدون هیچ نظم هندسی خاصی و اغلب متراکم و در حاشیه رودخانه ها ایجاد شده اند و خانه باغ ها و کوچه باغ های زیبایی را پدید آورده اند.
امامزاده یوسف بن علی النقی، امامزاده جلیل القدر، کاروانسرای قاجاری، حمام قدیمی ( حمام قلعه پایین)، حمام قدیمی ( حمام قلعه بالا)، خانه قدیمی معروف به تلگرافخانه انگلیسی ها، عمارت فرنگی، قلعه پایین، قلعه بالا، برج کبوتر و کنده باغستان، منزل کدخدا، منزل میرزا جعفر، آسیاب امامزاده، آسیاب میرزا ابوالحسن،آسیاب میرزا محمد، ساباط در گذر قدیمی محله قلعه بالا و کوره آجرپزی آثار و ابنیه تاریخی روستا را تشکیل می دهند.
نام روستا از کلمه سُهی یا سَهی گرفته شده که به معنای بلندی و مکان مرتفع است و به نظر می رسد که به دلیل موقعیت کوهستانی روستا این نام را بر آن نهادند.
دشت برخوار با مساحت 1863 کیلومتر مربع در شهرستان برخوار واقع شده است. این دشت از غرب به ارتفاعات مورچه خورت, از شمال به ارتفاعات شمالی بخش برخوار,از جنوب به اصفهان و از شرق به سگزی و کوهپایه محدود میشود. ارتفاع این دشت 1590 تا 1600 متر از سطح دریا بوده و دارای شیب ملایمی در حدود 0/5 تا 1/5 در هزار از غرب به جنوب شرق میباشد.
دشت موته در 50 کیلومتری شهرهای گلپایگان، دلیجان و میمه در روستای موته واقع شده است.
انواع جانوران نظیر آهو، قوچ و میش، بز و پازن، پلنگ، گرگ، خرگوش، تشی، هامستر خاکستری، چربیل، کبک، تیهو، بلدرچین، زاغ نوک سرخ، کبوتر چاهی، عقاب طلایی، شاهین، قرقی، کرکس، لاک پشت و آگاما از گونه های جانوری این دشت می باشند.
پوشش گیاهی متنوعی مانند بادام کوهی، قیچ، درمنه موته ای، شکر تیغال موته ای، شقایق، مریم گلی، گاو زبان، کاروان کیش و تنگرس در این منطقه دیده می شود.
کاروانسرای عباسی(مادرشاه) در 20 کیلومتری شمال شاهین شهر در تقاطع اتوبان کاشان اصفهان و بزرگراه دلیجان اصفهان واقع شده است. کاروانسرای عباسی در دوره سلطنت شاه عباس اول به منظور پذیرایی و آخرین محل اطراق سفرا، مستشاران و مهمانان خارجی که قصد دیدار با مقامات حکومتی را داشته اند، ساخته شده است .
ظاهرا ساخت این بنا به دستور مادر شاه عباس اول بوده و به همین دلیل آن را کاروانسرای مادر شاه نامیده اند.این کاروانسرای تاریخی و فرهنگی پس از بازسازی کلی در سال 1393 بازگشایی گردید و هم اکنون در حیاط مرکزی زیبای کاروانسرا، رستوران ها، کافه و بازارچه سنتی برای عرضه صنایع دستی فعالیت می کنند.
قنات مزدآباد که یکی از طولانیترین قناتهای منطقه به طول 23 کیلومتر است و عمق مادرچاه آن به 72 متر می رسد در شهرستان میمه استان اصفهان واقع شده است. این قنات که قدمت آن به حدود 2500 سال پیش باز میگردد دارای سه سد زیرزمینی و دو رشته آب سرد و گرم میباشد.
قنات مزدآباد با دبی زیاد آب درست مانند یک رودخانه زیرزمینی به نظر میرسد.
این اثر در تاریخ 1395/4/25 در سازمان یونسکو ثبت جهانی شد. همچنین در تاریخ 20 اسفند 1385 با شمارهٔ ثبت 18097 بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
قنات وزوان در دو کیلومتری شمال شهر وزوان، در استان اصفهان قرار دارد و قدمت آن به دوران پیش از اسلام و زمان ساسانیان بازمیگردد. این قنات با 64 حلقه، طولی معادل 1800 متر دارد و عمق مادر چاه آن 18 متر است.
قنات تاریخی وزوان در سال 2016 در یونسکو به عنوان میراث جهانی ثبت شده است.
حمام گرده میمه ، با قدمت دوران صفویه، یکی از آثار تاریخی شهر میمه است که به موزه مردم شناسی تبدیل شده است. این حمام که فضایی حدود سیصد متر مربع را در مجاورت مسجد جامع به خود اختصاص داده با شماره 14195 در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.
موزه مردمشناسی شاهینشهر توسط بخش خصوصی با همکاری شهرداری شاهینشهر و برخوار در سال 1390 در محل فرهنگسرای اشراق دایر شد. در این موزه 452 قطعه تاریخی و 490 قطعه مردمشناسی از انواع مختلف ظروف چینی از دوره قاجار تا دوره معاصر شامل نسخ خطی، سکههای تاریخی، اسکناس، تمبر و در معرض دید قرار میگیرد.
موزه مردم شناسی شاهین شهر: شاهین شهر، امامت، فرعی 3 جنوبی
حمام گرده میمه:میمه,خیابان فرهنگ روبروی مسجد جامع میمه