سابقه شهر نوش آباد  به حدود هزاروپانصد سال پیش و دوره ساسانی بازمی‌گردد،نوش آباد در دوره انوشیروان یکی از پایتخت های ساسانیان به شمار می رفت و شهر زیرزمینی نوش آباد یا به گفته محلی ها شهر اویی پناهگاهی برای مردمان آن زمان بود تا موقع حمله مغول ها در امان باشند ولی سیلاب قسمت های زیادی از شهر اویی را از بین برده است. این شهر در سال 83 توسط شخصی که در حال حفر چاه در خانه اش بود، کشف شد و 2 سال بعد در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفت.

 مجموعه اویی به‌صورت دست‌کن زیر بافت شهر نوش‌آباد به‌صورت مجموعه‌ای از اتاق‌ها، راهروها، چاه‌ها و کانال‌های متعدد در 3 طبقه ایجاد شده است. بر دیواره‌های آن آثار برخورد لبه شی تیز دیده می‌شود و با توجه به ‌سختی جنس زمین این منطقه، باستان‌شناسان این فرضیه را مطرح کرده‌اند که وسایلی که برای حفاری استفاده می‌شده، باید از جنسی شبیه الماس باشد. عمق شهر اویی را بین 4 تا 16 متر تخمین زده‌اند  .

طبقه اول کوره‌راه‌ها و دالان‌هایی است که برای گمراه کردن تعقیب‌کنندگان احتمالی استفاده می شده است. طبقه دوم و سوم محل پناه گرفتن و زندگی در مواقع خطر و ذخیره آذوقه است. شهر دارای راه‌روهای پیچ در پیچ، اتاق‌های کوچک و بزرگ، تله‌های پدافندی و دفاعی است  که گویا در هنگام هجوم دشمن استفاده می‌شده‌اند. وسعت این شهر به‌دلیل ارتباط بین محلات آن و حفاظت از جان و مال مردم در مواقع ناامنی زیاد بوده است و در دو سطح افقی و عمودی گسترش یافته است. به‌جز ورودی ارتفاع تمام قسمت‌های اویی به اندازه ی قد طبیعی یک انسان بین صدوهفتاد تا صدوهشتاد سانتی‌متر است.

ورودی شهر زیرزمینی نوش‌آباد، راهرویی باریک به‌اندازه یک نفر است، دالان‌های تنگ با ارتفاعی کمتر از قد یک انسان ایستاده، فرد را به بخش‌های داخلی شهر می‌رساند.

چاه‌های عمودی نقش راه‌های ارتباطی طبقات را ایفا می‌کنند و چاه‌های به‌شکل U برای تهویه هوا بوده است. فضاهای در نظر گرفته شده برای شهر در حد فضاهای ضروری است و سیستم تهویه آن بر اساس اختلاف فشار هوا با سطح زمین کار می‌کند که گردش و تصفیه هوا برای تنفس در آن را امکان‌پذیر می‌سازد. حجره‌های کوچک به ابعاد دو متر در دو متر، سرویس‌های بهداشتی ابتدایی، فضاهای پناهگاهی، تونل‌های ارتباطی و تهویه هوا و چاه‌های آب از جمله فضاهای این شهر زیرزمینی است.

آب انبارهای که در بدو ورود به آن می رسید در واقع هیچ ارتباطی با شهر زیرزمینی نداشته اند و در سال های اخیر برای بهسازی مسیر بازدید از شهر قدیمی و استفاده از پلکانشان با شهر زیرزمینی ادغام شده اند. با این حال قدمت این آب انبارها (ورودی 1 و ورودی 2) به 500 سال پیش یعنی دوران صفویه برمی گردد و تا نیم قرن پیش از آن ها استفاده می شد.

آب آب‌انبارها، از قنات تامین می‌شده و برای گندزدایی آن از نمک و آهک استفاده می‌کردند. بادگیرهای آب‌انبار در دو طرف مخزن آن، برای خنک نگهداشتن آب و ایجاد حرکت در سطح آن کاربرد داشتند.برای گرفتن بوی آب کیسه‌های زغال را از بالا آویزان می‌کردند. برای ساخت آب‌انبار از ساروج استفاده شده است,ملاتی از سفیده تخم‌مرغ، آهک، خاکستر، خاک رس، ماسه و الیافی به نام لویی یا پشم شتر، موی بز یا موی انسان, این ملات جایگزینی برای بتن و سیمان در گذشته بوده و با رطوبت محکم‌تر می‌شده است. ضخامت دیوارهای آب‌انبار با توجه به شکل هندسی آن در نظر گرفته شده‌اند.آب‌انبار ورودی شماره 1 شهر زیرزمینی، گرد است و فشار بیشتری بر بدنه دارد؛ بنابراین باید ضخامت دیوارهای آن بیشتر باشد. آب‌انبار ورودی شماره 2 از نوع آب‌انبارهای چند ضلعی است که در آنها فشار، شکسته می‌شود و بنابراین ضخامت کمتری برای دیوارها نیاز است. در پایین مخزن آب‌انبار لوله‌ای مخصوص برای خارج کردن آب وجود داشته که برای تخلیه آب و نظافت از آن استفاده می‌کردند.

چرا این شهر به اویی معروف شد؟

در لغت‌نامه دهخدا «اوی» واژه‌ای است که در گویش کاشانی معادل «آهای» فارسی قرار می‌گیرد. به لحاظ ساختار تودرتو و تاریک بودن شهر زیرزمینی در قدیم افراد برای پیدا کردن یکدیگر با صدای بلند با کلمه «اوی» همدیگر را صدا می‌کردند. همچنین گفته می‌شود که مقنی‌ها هنگام حفر شهر زیرزمینی، برای جابه‌جایی خاک از ظرف‌هایی به نام دلو، استفاده می‌کردند. وقتی دلو پر از خاک می‌شده مقنی فریاد می‌زده «اوی» و فردی که مسئول بالا کشیدن دلو بوده است با شنیدن آن متوجه می‌شده که باید دلو را بالا بکشد.

ورودی شماره 2 در تمام ایام سال باز است؛ اما ورودی شماره 1 به دلیل وضعیت خاص آن از جمله فضای محدود، رطوبت بالا و ظرافت، تنها در نوروز، تعطیلات و گلابگیری قابل بازدید است.

شهرستان آران وبیدگل-شهر نوش آباد

این مجموعه برای افراد دارای ناتوانیهای حرکتی و افراد دارای مشکلات تنفسی و قلبی مناسب نیست.